Il-Vaċċin kontra l-HPV u
Cervical Screening
X'inhu l-HPV?
​
Il-human papillomavirus (HPV) huwa tip ta' virus li jiÄ¡i trasmess minn persuna għal ohra direttament - jiÄ¡ifieri meta l-Ä¡ilda infettata tħokk mal-Ä¡ilda ta' xi ħadd iehor, jew waqt is-sess inkluż is-sess orali. Iktar minn 170 tip differenti ta' HPV Ä¡ew skopruti. Ä ertu tipi ta' HPV jikkaÄ¡unaw felul (warts) fuq l-idejn, saqajn, il-Ä¡enitali kemm tal-irÄ¡iel u kemm tan-nisa, madwar il-warrani, kif ukoll Ä¡ieli fil-gerżuma. Tipi ta' HPV oħrajn huma iktar perikolużi, u jistgħu jikkaÄ¡unaw kanÄ‹ers fil-partijiet tal-Ä¡isem infettati, inkluż dak tal-għonq tal-utru (cervix). L-HPV huwa l-kaÄ¡un ta' kważi l-każijiet kollha ta' kanÄ‹er tal-għonq tal-utru, allura huwa importanti li wieħed jippreveni infezzjoni bl-HPV.
​
Infezzjoni b'HPV hija komuni ħafna u wieħed m'għandux għalfejn ikollu x'jaqsam sesswalment ma' ħafna partners biex jieħu infezzjoni. Fil-fatt il-maġġoranza tal-pubbiku jesperjenzaw infezzjoni b'xi tip ta' HPV f'ħajjithom, imma ħafna minn dawk affetwati ma jindunawx li ħadu l-virus.
​
​
Felula (wart)
HPV
Kif jista wieħed jevita infezzjoni bl-HPV?
​
It-tilqim huwa l-aħjar mod biex tevita infezzjoni bl-HPV, iżda kif diġa semmejna hemm diversi tipi ta' HPV u kull vaċċin joffri protezzjoni kontra numru limitat ta' HPV. Allura l-ebda vaċċin ma joffri protezzjoni totali kontra HPV, imma kull vaċċin jgħin biex inaqqas ir-riskju t'infezzjoni.
​
F'Malta bniet ta' bejn 12 u 14-il sena jiġu offruti żewġ dożi b'xejn tal-vaċċin Cevarix, li jipproteġi kontra l-iktar żewġ tipi ta' HPV perikolużi - it-tipi 16 u 18.
​
L-iżvantaġġ prinċipali ta' Cerarix huwa li din toffri protezzjoni biss kontra żewġ tipi ta' HPV, u hemm tipi oħrajn li jistgħu jikkaġunaw kanċer. Teżisti vaċċin jisimha Gardasil 9 li toffri protezzjoni iktar kompluta kontra 9 tipi ta' HPV, u din tista' tinxtara privat.
​
AÄ¡Ä¡ornat: Mis-sena 2020, Gardasil 9 hija offruta b'xejn lill-bniet ta' 12-il sena minflok Cevarix.
​
Tfajliet ta' inqas minn 15-il sena jkollhom bżonn żewġ dożi ta' vaċċin kontra HPV - bit-tieni doża tingħata wara 6 xhur. Nisa t'iktar eta' jkollhom bżonn tliet dożi, bit-tieni doża tingħata xahar jew xahrejn wara, u t-tielet doża tingħata wara sitt xhur mill-ewwel waħda.
Gardasil 9 tqum madwar 150 EUR kull doża, allura kors ta' tilqim iqum madwar 450 EUR. Cevarix hija irħas u tinxtara madwar 80 EUR kull doża, bi prezz totali ta' madwar 240 EUR.
​
Il-vaċċin kontra HPV jista' ukoll jingħata lis-subien u rġiel sa' l-eta' ta' 26 sena.
​
Il-vaċċini ta' kontra HPV ma jikkaġunawx infertilita'. Din kienet biss qlajja li ġiet pruvata falza minn studji xjentifiċi.
​
Waqt is-sess, il-kondoms ukoll joffru xi ftit protezzjoni kontra HPV.
Cervical screening
​
Strateġija oħra li tnaqqas ir-riskju ta' kanċer tal-għonq tal-utru hija li kull ftit snin tittestja ċelloli mill-għonq tal-utru għal infezzjoni bl-HPV, u tara jekk hemmx ċelloli li bdew jinbidlu b'tali mod li jistgħu jiżviluppaw f'kanċer. It-test ta' screening tal-għonq tal-utru huwa magħruf ma' ħafna nies bħala l-PAP smear.
​
F'Malta hemm programm nazzjonali ta' screening li jinvita lin-nisa kollha bejn l-eta ta' 25 u 35 sena. It-test isir kull tliet snin sakemm il-mara tagħlaq 50 sena, u mbad jibda jsir kull 5 snin.
​
It-test li jsir huwa sepliċi u ma jdumx. Il-mara tiġi mitluba tinża mil-qadd 'l isfel u istrument jismu speculum jintuza biex jispezzjona l-għonq ta' l-utru. Imbgħad tiddaħħal qisha brush li tintuża biex tiġbor ftit ċelloli mil-għonq tal-utru, u dawn iċ-ċelloli jintbagħtu l-laboratorju.
​
Dan it-tip ta' screening jgħin biex jiġu evitati madwar 75% tal-każi ta' kanċer tal-għonq tal-utru. Iktar informazzjoni fuq dan tinstab fuq il-website tal-Ministeru tas-Saħħa:​
​
Araw ukoll dan il-vidjow fuq ic-cervical screening: